Het dak vervangen is een prijzige, tijdrovende klus dus het liefst moet een nieuw dak tientallen jaren meegaan. Dat scheelt niet alleen tijd, geld en moeite, maar is ook beter voor het milieu. Dezelfde vlieger gaat op voor dakgoten, regenpijpen, boeidelen en windveren.
Een dak gaat lang mee als u uw dak goed laat aanleggen en zorgt voor goede afwatering. Regelmatig onderhoud voorkomt onnodige slijtage of lekken en zorgt ervoor dat u kleine beschadigingen zo snel mogelijk kunt repareren.
Als u zich aan deze vuistregels houdt, moet een dak tientallen jaren meegaan. De milieubelasting en de investeringskosten zijn dan ook gering.
Tips
- Groot onderhoud van het dak is een uitgelezen mogelijkheid om de isolatie van uw dak te verbeteren. Een goed geïsoleerd dak levert een flinke energiebesparing op en verbetert het wooncomfort. Zie Dakisolatie.
- U bevordert hergebruik van de materialen door de dakbedekking zo aan te brengen dat ze later makkelijk te scheiden zijn; dakbedekking moeten dus niet te sterk verkleefd worden met de ondergrond.
Vervangen van het dak
Schuin dak
Het is belangrijk dat het nieuwe dak vakkundig wordt aangelegd. Zoek hiervoor een aannemer die kwaliteitsgaranties geeft.
Als u een pannendak gaat vervangen, heeft u de keus uit keramische (gebakken) pannen en betonnen pannen. Beide soorten zijn verkrijgbaar met een extra gladde en harde afwerking. Hierdoor wordt de levensduur verlengt.
Bij het vervangen van een metalen dak stellen sommige gemeenten de voorwaarde dat u alleen metalen gebruikt met een coating. Dit om te voorkomen dat metaaldeeltjes oplossen in regen en smeltwater en in het milieu terecht komen. Een dakoverstek van 75 centimeter beschermt de onderliggende gevel en kozijnen. Dit bespaart onderhoud aan gevel en kozijnen.
Plat dak
De meest gebruikte materialen voor platte daken zijn bitumen of kunststof materialen. Platte daken van zink kunnen maar een beperkte grootte hebben. Vraag dit na bij de fabrikant.
Dakbedekkingmaterialen met een relatief lange levensduur zoals EPDM of PVC zijn een goede keus voor platte daken. EPDM (synthetisch rubber), PVC en TPO gaan tot 40 jaar mee. Gemodificeerd bitumen (APP of SBS) heeft een levensduur van 15 tot 25 jaar. U verlengt de levensduur van bitumen door het met grind of een andere toplaag te beschermen tegen de straling van de zon.
U bevordert hergebruik door de dakbedekkingmaterialen zo aan te brengen dat ze later makkelijk te scheiden zijn. Het is het beste om, als dat bouwtechnisch mogelijk is, een ballast te gebruiken in plaats van de dakbedekking te verlijmen of vast te branden. Betontegels, drainagetegels, gewassen grind en vegetatie kunnen als ballast dienen.
Voor de aansluiting van het dak op het metselwerk wordt meestal lood of zink gebruikt. Zorgvuldig aangebrachte loodslabben eventueel met een coating, hebben de voorkeur. Een overlap van 5 tot 8 cm is voldoende. Werk het lood zo glad mogelijk af om te voorkomen dat regenwater op het lood blijft staan.
Een dakaansluiting kan ook gemaakt worden van kunststof materialen zoals EPDM of gemodificeerd bitumen. Deze logen niet uit, maar de levensduur is korter en het materiaal is niet herbruikbaar.
Vervangen dakgoten en regenpijpen
Dakgoten worden gemaakt van kunststof, verzinkt staal of zink dat al dan niet in een houten bak is aangebracht. Er is geen milieuvoorkeur aan te geven voor kunststof, verzinkt staal of zink. Bij het gebruik van hout heeft hout met FSC keurmerk of het Keurhoutlogo de voorkeur. Behandel het hout met verf of beits op waterbasis.
Regenpijpen worden gemaakt van kunststof of zink. Ook hier is geen milieuvoorkeur te geven voor een van beiden materialen. Regenpijpen en goten van zink hebben een zeer lange levensduur, zeker zo’n 40 jaar. Na sloop wordt het materiaal weer hergebruikt. Regenpijpen van kunststof gaan zo’n 20 jaar mee, kunststof goten zo’n 40 jaar. Ze zijn onderhoudsarm.
Vervangen boeidelen en windveren
Boeidelen worden bevestigd langs de dakrand en zijn meestal gemaakt van geverfde houten planken, multiplex stroken, stroken van houtvezelplaten, vezelcementplaat stroken, recycled kunststof of stroken uit (volkern) kunststofplaten. Windveren dienen om de dakpannen langs de schuine zijde van het dak op hun plaats te houden en kunnen van dezelfde materialen gemaakt zijn als boeidelen.
Uit milieuoogpunt zijn hout uit duurzame bossen, oplosmiddelarme verfsystemen en gerecyclede materialen of materialen met hergebruikgarantie een goede keus. Kies de duurzaamheidklasse en eventuele oppervlaktebehandeling van het hout die past bij de toepassing. Als u verduurzaamd hout gebruikt, kies dan voor hout met het KOMO keur. Zie voor meer informatie: Houtsoorten, Schilderen binnen en buiten, en Verduurzaamd hout.
Voor bekleding van boeidelen, bakgoten en windveren vormen zinken profielen een zeer duurzame oplossing.
Dakonderhoud
Regelmatig onderhoud is behoud van uw dak. Zo bespaart u op vervangingskosten en op het gebruik van materialen.
Onderhoud schuin dak met pannen
Het dak moet éénmaal per jaar gecontroleerd worden, en tussentijds na een storm. Vervang kapotte dakpannen. Oudere typen dakpannen zijn vaak nog verkrijgbaar via de tweedehands bouwmaterialenhandel. Zorg dat de nieuwe dakpan goed op de panlat rust met de nok en dat de pannen goed aansluiten. Zet de pan zonodig vast met een panhaak.
Een beetje begroeiing op het dak van mossen, vetplanten of klimplanten kan geen kwaad. Het dak moet wel voldoende water kunnen afvoeren en de pannen moeten goed op hun plaats blijven liggen. Haal een overmaat aan mos en andere begroeiing weg met een borstel of een snoeischaar.
Onderhoud plat dak
Veeg een plat dak zonder ballast minstens eenmaal per jaar schoon. Let in het bijzonder op de uitloop. Een schone uitloop bevordert een goede afwatering.Platte daken zijn beperkt beloopbaar. Grind geeft onvoldoende bescherming. Met behulp van vlonders, drainagetegels, of betontegels op tegeldragers wordt de druk verdeeld en de dakbedekking beschermd. Daarmee wordt de kans op beschadiging en lekkages aanzienlijk kleiner.
Platte daken zijn onderhoudsgevoeliger dan hellende daken, omdat op een plat dak water kan blijven staan. Een klein gaatje of scheur kan al lekkage geven. Controleer het dak jaarlijks op scheuren en gaatjes. Kleine beschadigingen aan de APP of SBS bitumen dakbedekking kunt u zelf repareren door de scheur van een nieuwe toplaag te voorzien.
Een plat dak met EPDM heeft geen onderhoud nodig. Kleine beschadigingen in de dakbedekking zijn werk voor de dakdekker. Een zinken dak kan men het beste (laten) repareren door er een zinken plaatje (kwaliteit titaanzink) op te solderen.
Onderhoud dakgoot
Maak de dakgoten elk jaar schoon, liefst na de herfst. Verwijder bladeren uit de dakgoot. Spoel de goten uit met een tuinslang en kijk of de regenpijpen nog goed doorlopen. Controleer ook het afschot van de dakgoot. Afschot wil zeggen dat de goot ietsjes schuin loopt, zodat het regenwater vanzelf naar de regenpijpen stroomt. Bij goten vormen de verbindingen de kwetsbaarste delen. Controleer de verbindingen daarom zorgvuldig.
Een zinken dakgoot kan voorzien zijn van een coating tegen uitlogen. Controleer elk jaar deze coating en werk beschadigde plekken bij. Elke tien jaar moet de coating worden vernieuwd.
Controleer de goot regelmatig en maak hem schoon om verstopping te voorkomen. Controleer de aansluitingen op de regenpijp. Als de slabben zijn opgewaaid of gescheurd, buig ze dan bij of repareer ze. U kunt een zinken dakgoot repareren door er een stukje zink in te solderen. Een kunststof dakgoot kunt u het beste repareren met polyester reparatiemiddel.
Vegetatiedak
Een vegetatiedak, ook wel grasdak genoemd, brengt meer groen op vaak dichtbebouwde plaatsen, is geluiddempend en zorgt voor buffering van regen- en smeltwater zodat de piekbelasting van rioleringssystemen beperkt wordt. Een vegetatiedak isoleert geluid beter dan een plat dak met bitumen of EPDM en een ballastlaag. Let wel op dat het dak de normale warmte-isolatie krijgt en dat de dakconstructie het extra gewicht kan dragen. Het opsporen en verhelpen van lekkages is bij een vegetatiedak lastiger. Een vegetatiedak is geschikt voor een dak met een helling tussen de 0 en 30 graden.
Een relatief onderhoudsarm en licht vegetatiedak is een dak met een begroeiing van sedum (vetplanten) en kruiden. Het onderhoud van een vegetatiedak hangt sterk af van de begroeiing. Mossen en vetplantjes hebben vrijwel geen onderhoud nodig. Grassen, kruiden en kleine heesters kan men zonodig bijzaaien, bijmesten, maaien of snoeien.
Afval
Zorg voor een goede afvoer van afgedankte dakmaterialen:
- Bouwmetalen kunt u kwijt bij de oude metalenhandel. Vaak kunt u er nog een goede prijs voor krijgen.
- Herbruikbare kunststof materialen zoals PVC, PE en PP leidingen of dakgoten kunnen naar de namepunten zodat ze gerecycled kunnen worden. Zie voor adressen en meer informatie: www.fks.nl, de website van de Federatie van Fabrikanten van kunststofleidingsystemen
- Nog bruikbare materialen zoals houten balken en dakpannen kunnen naar de tweedehands bouwmaterialenhandel,
- Kapotte dakpannen en teerhoudend materiaal moeten naar het gemeentedepot. Bitumen wordt uit het dakafval teruggewonnen en opnieuw toegepast bij de productie van dakrollen en als vervanger van primair bitumen in asfaltconstructies. Afgedankte dakpannen worden meestal vermalen en kunnen als grindvervanger in beton of als materiaal voor wegenbouw gebruikt worden.
Meer tips
- Als u alle dakpannen moet vervangen, houd dan een voorraadje dakpannen, ook kantpannen en nokpannen, achter de hand voor het vervangen van gebroken pannen.
- Vogels en vleesmuizen krijgen steeds minder mogelijkheden om te nestelen. Met speciale dakpannen, bijvoorbeeld gierzwaluwpannen, en nestkasten kunt u voor verschillende soorten vogels en vleermuizen een nestelgelegenheid bieden.
- Groot onderhoud kan een goed moment om een vegetatiedak of een dakterras aan te leggen.
- Een regenton is vaak eenvoudig te plaatsen. Met het opgevangen regenwater kan de tuin water gegeven of de auto gewassen worden. Daar hoeft dan geen drinkwater voor gebruikt te worden.
- Gebruik een trap of ladder die stabiel staat. Een ladder staat goed als u met horizontaal gestrekte armen en sport vast kunt pakken, terwijl u met uw voeten tegen de onderkant van de trapbomen staat. Zie www.veiligheid.nl. van de Stichting Consument en Veiligheid. Ze geven een brochure uit over veilig werken met trappen, ladders en steigers.
- Platte daken en schuine daken op het zuiden zijn bij uitstek geschikt voor het plaatsen van een zonneboiler voor warm water en zonnepanelen voor het opwekken van elektriciteit. Zie voor meer informatie: Zonnestroom en Zonneboiler.
Meer informatie
- De Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland (FOV) heeft een brochure over rieten daken gepubliceerd die gratis te downloaden is op de website www.fov.nl: “Rieten daken: beperken van schade door brand, water en storm” is ook te bestellen via T 030 6567160.
- www.fks.nl , de website van de Federatie van Fabrikanten van kunststofleidingsystemen met informatie over het recyclingproces en de inzameling van PVC, PE en PP kunststof materialen. Adressen van inzamelpunten en informatie over het huren van inzamelcontainers.
- www.pz.nl/gierzwaluw , de website van Stichting Gierzwaluwenwerkgroep – Nederland met informatie over onder andere gierzwaluwendakpannen.
- www.duurzaambouwmetaal.nl. Website van de Stichting Duurzaam Bouwmetaal met onder andere informatie over bouwmetalen met coating ter vermindering van de emissie van metaalionen en verlenging van de levensduur.
- www.tweedehandsbouwmaterialen.nl. Deze website biedt informatie over verkooppunten van onder andere tweedehands dakpannen.
- De stichting Consument en veiligheid geeft informatie op de website www.veiligheid.nl. De stichting geeft een brochure uit over veilig werken met trappen, ladders en steigers.